تازه نفس های دیدنی در جشنواره فجر 92

روزنامه هفت صبح: همیشه تماشای نخستین تجربه یک فیلمساز وسوسه و جذابیت های خاصی دارد. عده ای مخاطبان را شگفت زده می کنند و برخی نومید. جشنواره فیلم فجر در سال های دور شاهد ظهور استعدادهای زیادی بوده که الان به نام های معتبر سینمای ایران تبدیل شده اند اما در دوره ای تک چجهره هایی پیدا می شدند و نشان می دادند که حرف تازه ای دارند. این رویه در چند سال اخیر شکل دیگری به خود گرفته به گونه ای که در چند جشنواره اخیر شاهد تعداد زیادی کارگردان اول بوده ایم که فراتر از انتظار ظاهر شده اند.

اوج آن جشنواره فجر سال گذشته بود که عملا به میدانی برای خودنمایی فیلم اولی ها بدل شد. هم هیات داوران و هم منتقدان مشخصه اصلی آن جشنواره را فیلمسازان اول می دانستند و امیدوار به تداوم این رویه بودند. سرنوشت آنها چه می شود همچنان باید صبر کرد. فجر سی و دوم هم نام جدید کم ندارد: 19 فیلم در بخش نگاه نو اکران می شوند و این نشان دهنده حجم بالای تولیداتت سینمای ایران توسط کارگردان های تازه نفس است. آنطور که هیات انتخاب در محافل غیررسمی می گویند حتما از این تعداد چندین فیلم سورپرایز جشنواره خواهند بود.

پدر آستانه سی و دومین جشنواره فیلم فجر 9 فیلم بخش نگاه نو را که بیش از بقیه کنجکاوی برانگیز هستند، را معرفی کرده ایم؛ شاید بعد از جشنواره نظرمان عوض شود!

ملبورن/ نیما جاویدی

ملبورن از جمله فیلم های وسوسه برانگیز جشنواره امسال است. نیما جاویدی کارگردان خوشنامی است که چند فیلم کوتاه موفق ساخته و در نخستین فیلم بلندش سراغ سوژه ای جالب رفته؛ روایت مناسبات میان یک زن و شوهر در آستانه سفر او از تیمی حرفه ای برای ساخت ملبورن استفاده کرده و خواسته گام اول را محکم بردارد.



ترکیب پیمان معادی و نگار جواهریان هم در نوع خود جالب است. چالش این زوج ناخواسته ذهن را به سمت دعوای نادر و سیمین می برد اما آنطور که کارگردان گفته تنها بازیگر این دو فیلم (معادی) نقطه اشتراک آنهاست و هم داستان و هم شیوه روایت متفاوت از فیلم فرهادی است.

جاوید ملبورن را درامی معمایی معرفی کرده و گفته: «این ژانر یکی از ژانرهای موردعلاقه خود من است و به نظرم همه چیزهایی را که شما به عنوان یک مخاطب برای لذت بردن از فیلم می خواهید در خود دارد. البته این یک نظر شخصی است. او کارگردانی کاربلد را به عنوان مشاور در کنار خود داشته.

جاویدی درباره کیانوش عیاری چندی پیش گفته بود: «این شانس بزرگ من بود که ایشان دعوت من را پذیرفتند؛ به هر حال آقای عیاری از سرمایه های گرانقدر سینمای ایران هستند. ایده آل برای من رسیدن به سینمایی بود که در آن همه چیز متواضعانه در خدمت داستان باشد و آقای عیاری کمک زیادی به من در نزدیک شدن به این هدف کردند.»

تراژدی / آزیتا موگویی

آزیتا موگویی تجربه زیادی در سینما دارد و سال ها در کسوت منشی صحنه، دستیار کارگردان، مجری طرح و برنامه ریز فعالیت دااشته است. او در نخستین فیلم بلندش سراغ سوژه ای اجتماعی رفته و از عواملی حرفه ای و چهره هایی مطرح استفاده کرده است.



تراژدی را رضا کریمی براساس طرحی از موگویی نوشته و مهدی سجاده چی و خشایار الوند آن را بازنویسی کرده اند. در خلاصه داستانی که رسانه ای شده اینگونه آمده: مردی به نام قاسم برای جبران غرور از دست رفته اش تصمیم عجیبی می گیرد، حبیب نگرانش، زینت مردد و موسی سرگردان است اما اتفاق عجیبی در پیش است.

موگویی برای ساخت این فیلم وسواس زیادی به خرج داد و همین باعث شد هم زمان را از دست دهد و هم برخی همکاران پشت صحنه را این روزها فیلم مراحل فنی اش را سپری می کند تا بتواند به موقع برای جشنواره آماده شود. مهدی هاشمی، بهرام رادان، رویا نونهالی، پیام دهکردی، سیامک صفری، امید روحانی، حسین یاری و پانته آ بهرام چهره های مطرحی هستند که برای یک فیلمساز اول وزنه سنیگنی به لحاظ کستینگ به حساب می آید.

اگر مخاطبان غیر جدی سینما نام موگویی را نشنیده باشند، برایشان چینش چنین بازیگرانی کنار هم، عامل قانع کننده ای برای تماشای «تراژدی» است. باید منتظ بود و دید آیا وسواس فراوان خانم کارگردان به مذاق مخاطبان خوش می آید یا نه؟

فرشته ها با هم می آیند/ حامد محمدی

حامد محمدی فرزند منوچهر محمدی است؛ تهیه کننده صاحب امضا که با فیلم های مهم زیادی همکاری داشته. این یعنی حامد باید خیلی تلاش کند تا بتواند از زیر سایه نام پدر خارج شود. او بعد از ساخت چند مستند تلویزیونی و انتشار یکی دو کتاب، دو فیلمنامه نوشت که نامش را بر سر زبان ها انداخت. یکی طلا و مس و دیگری حوض نقاشی.



حالا در اولین فیلم بلندش سراغ سوژه ای متفاوت رفته. فرشته ها با هم می آیند فیلمی اجتماعی با رگه هایی از طنز است که ریشه در خلقیات پدر دارد. خلاصه داستان فیلم خیلی کلی است اما آنطور که محمدی می گوید نتیجه برای یک کار اولی موفقیت آمیز بود: «فرشته ها که بیایند حتما باید منتظر اتفاقاتی باشیم.»

جواد عزتی، نازنین بیاتی، الهام کردا و رضا ناجی بازیگران این فیلم هستند. با این حساب تنها اتکای ما به میزان موفقیت محمدی، اعتماد به کارنامه او است چون نه از خط کلی فیلم چیزی مشخص است و نه بازیگرانش برای تماشای فیلم وسوسه برانگیز هستند.

منوچهر محمدی در معدود اظهارنظرهایش درباره فیلم گفته: «آن چیزی که برای من در فیلم هایی که ساختیم به عنوان موضوع محوری بوده و همچنین باعث شده تصمیم بگیریم این کار را تولید کنیم این است که مجددا از منظر تازه ای به موضوع خانواده بپردازیم و فکر می کنم همین موضوع ضروریات امروز جامعه ماست.»

سیزده / هومن سیدی

هومن سیدی بازیگر - کارگردان بی حاشیه ای است که تجربه ساخت چند فیلم کوتاه و یک فیلم بلند ویدئویی دارد. فیلم «سیزده» اولین فیلم بلند سینمایی هومن سیدی است. البته او پیش تر یک فیلم بلند و قبل از آنها هم چندین فیلم کوتاه ساخته است. سیدی سه سال پیش هم با فیلم «آفریقا» در بخش فیلم های ویدئویی جشنواره فجر شرکت کرده بود که در چندین بخش هم نامزد شد و نهایتا جایزه بهترین فیلم و بهترین بازیگر نقش اول زن (آزاده صمدی) را گرفت. موفقیتی که آفریقا به دست آورد انتظارها را از سیزده بالا بردو از همین حالا می توان گفت به احتمال زیاد سیزده یکی از مدعیان فیلم اولی جشنواره فجر امسال خواهد بود.



این فیلم زندگی پسربچه ای سیزده ساله را روایت می کند که به دلیل درگیری پدر و مادرش و جدا شدن آنها از یکدیگر خود را تنها می بیند و برای پر کردن چاله های زندگی اش با شخصی که بزرگتر از خودش است دوست می شود، برای همین درگیر مسائل تازه ای می شود.

در این فیلم علاوع بر خودش، امیر جعفری، آزاده صمدی، ریما رامین فر، امیر جدیدی، نوید محمدزاده، یستا میرطهماسب و ویشکا آسایش بازی می کنند. مهران احمدی هم در فیلم حضور افتخاری دارد. هومن سیدی علاوه بر فیلم خودش با بازی در فیلم «خط ویژه» به کارگردانی مصطفی کیایی و فیلم «شب بیرون» ساخته کاوه سجادی حسینی در جشنواره فجر حضور دارد.

خادم/ تینا پاکروان

خانوم یکی از مطرح ترین فیلم اولی های بخش مسابقه در جشنواره است. تینا پاکروان که سال ها در حاشیه سینما فعال بوده و با بسیاری از بزرگان سینما کار کرده با ساخت اولین فیلم سینمایی خود حضور متفاوتی را در سینما تجربه کرده.



او تا به حال به عنوان بازیگر، مجری طرح، مدیر تولید، برنامه ریز و دستیار کارگردان با فیلمسازانی چون داریوش مهرجویی، بهرام بیضایی، مسعود کیمیایی، محمدرضا ورزی و ضیاءالدین دری کار کرده. امسال هم علاوه بر کارگردانی فیلم خد، در فیلم مسعود کیمیایی با عنوان «متروپل» هم مجری طرح و مدیر تولید است و هم در آن بازی می کند. قطعا سال ها همکاری با بزرگترین فیلمسازان ایرانی باعث شده پاکروان از آنها تاثیر بگیرد، برای همین خانوم هم احتمالا باید یکی از مدعی های سیمرغ در میان فیلم اولی ها باشد.

یکی از نکات این فیلم بازیگران چهره بسیار آن و حضور متفاوت آنها است. بهزاد فراهانی، امین حیایی، شقایق فراهانی، سیامک انصاری، اشکان خطیبی، اندیشه فولادوند، پانته آ پناهی ها، فهیمه رحیم نیا و ... در خانوم در نقش هایی متفاوت از همیشه بازی می کنند. این فیلم در سه اپیزود ساخته شده. تینا پاکروان در هر اپیزود سراغ یک زن از طبقات مختلف جامعه رفته و نوع نگاه، کار، بیان، پوشش، جایگاه و معضلات آنها را به تصویر کشیده.

لامپ 100/ سعید آقاخانی

سعید آقاخانی با ساخت فیلم سینمایی لامپ 100 پا به مدیومی گذاشته که کمتر در آن حضور داشته. او کارش را با بازیگری در تلویزیون شروع کرده و وقتی هم که به کارگردانی رو آورده سریال ها و تله فیلم های پرمخاطب بسیاری برای این مدیوم ساخته اما مدتی پیش تصمیم گرفت اغولین فیلم سینمایی اش را کارگردانی کند. فیلمی که به هیچ عنوان تا آن را نبینیم نمی توانیم نتایج و بازخوردهایش را پیش بینی کنیم چرا که این فیلم یک فیلم کاملا اجتماعی است؛ در حالی که سعید آقاخانی را به عنوان بازیگر و کارگردان سریال های کمدی می شناسیم.



شاید عنوان این فیلم این شائبه را ایجاد کند که فیلم ممکناست ته مایه طنز داشته باشد در حالی که انتخاب این نام به دلیل تغییر کاربری لامپ 100 در میان معتادان است. این فیلم به معضل اعتیاد در جامعه می پردازد و در آن لامپ 100 به عنوان وسیله ای برای مصرف شیشه عنوان می شود. البته نام قبلی فیلم «هیولا» بود که در اواسط فیلمبرداری به لامپ 100 تغییر پیدا کرد.

این فیلم داستان زندگی فرزین با بازی «محسن تنابنده» را روایت می کند که دچار اعتیاد به مواد مخدر است و به واسطه اعتیادی که دارد خانواده اش را در طول داستان درگیر مشکلاتی می کند. این فیلم را محسن محسنی نسب تهیه کرده و علاوه بر تنابنده، ساره بیات، مسعود کرامتی، پوریا پورسرخ، نیماش اهرخ شاهی و حمید لولایی در آ« بازی می کنند.

ارسال یک آگهی تسلیت برای روزنامه/ ابراهیم ابراهیمیان

کارگردانی فیلم سینمایی «ارسال یک آگهی تسلیت برای روزنامه» قدم بزرگی در کارنامه کاری ابراهیم ابراهیمیان است چرا که او پیش تر فیلم ویدئویی «سیازنگی» را در ژانر کمدی برای شبکه نمایش خانگی ساخته است؛ فیلمی با بازی یوسف تیموری، علی صادقی و رضا شفیعی جم که جزو دسته بندی فیلم های اصطلاحا شانه تخم مرغی به حساب می آیند اما ظاهرا او شیوه کار خود را به کل تغییر داده و فیلم اجتماعی قابل قبولی با عنوان «ارسال یک آگهی تسلیت برای روزنامه» ساخته است.



در این فیلم صابر ابر و نازنین بیاتی نقش زن و شوهری را بازی می کنند که بهدلیل مشکلات مالی در آگهی های روزنامه دنبال کار گشته و در نهایت پرستار پیرمردی به نام منوچهر آصف شده اند. این داستان کلی ارسال یک آگهی تسلیت برای روزنامه است اما کل فیلم به اتفاقاتی می پردازد که در خانه آصف و به سبب مشکلات خانوادگی او پیش می آید و این زوج را دچار استیصال می کند.

فیلم را حسن کلامی تهیه کرده و ابراهیم ابراهیمیان و همسرش سارا سلطانی فیلمنامه آن را به صورت مشترک نوشته اند. پریوش نظریه، خسرو بامداد، رابعه مدنی، نقی سیف جمالی و سورن مناچکانیان هم بازیگران فرعی ارسال یک آگهی تسلیت برای روزنامه هستند. آنطور که کارگردان گفته نازنین بیاتی که با دربند چهره شد، بازی کاملا متفاوتی در این فیلم کرده است.

با دیگران/ ناصر ضمیری

ناصر ضمیری کارگردان «با دیگران» قبل از تجربه اولین فیلم بلند سینمایی اش پنج فیلم کوتاه و یک فیلم نیمه بلند ساخته. او برای ساخت سه فیلم کوتاه «شیر تلخ»، «جایی دنج برای ماهی ها» و «لالایی برای بیداری» جوایز بین المللی بسیاری از اتریش، ایتالیا، استرالیا، آلمان و هند گرفته است.



ضمیری با موفقیت های پی در پی که در چند سال اخیر برای فیلم های کوتاهش کسب کرده، توانست اعتماد سینماگران حرفه ای را به خود جلب کند و نهایتا اولین فیلم بلند خود را با فیلمنامه ای از خود و تهیه کنندگی امیر سماواتی کلید بزند. با دیگران روابط آدم ها و عواطف انسان ها در جوامع امروز را مد نظر قرار داده.

لیلا زارع در این فیلم نقش آرزو را بازی می کند؛ زنی که آرزوی مادر شدن دارد اما به دلیل سقط جنین های مکرر امید خود را به داشتن فرزند از دست می دهد و همین مسئله زندگی مشترک او با امیرحسین تحت تاثیر قرار می دهد.

طاهره با بازی هنگامه قاضیانی دوست و همکار آرزو است که سعی می کند به بهتر شدن زندگی این زوج کمک کند اما در همین حال همسر سابقش از زندان آزاد می شود و شرایط را پیچیده تر می کند.
حسین محجوب، حمیدرضا آذرنگ و بابک حمیدیان در کنار جمعی از بازیگران مشهدی بازیگران دیگر این فیلم هستند.از مشخصه های فیلم ضمیری نوع روایت آن است که داستان مدام از کاراکتری به کاراکتری دیگر می رود و سرگذشت آنها را بیان می کند.

پنج ستاره/ مهشید افشارزاده

حضور بازیگرانی که به کارگردانی روی آورده اند در سی و دومین جشنواره فیلم فجر بیشتر از دوره های پیشین است. مهشید افشارزاده یکی از همین بازیگرهاست که خود را در سینما از بازی در فیلم بای سیکل ران شروع کردو حالات با کارگردانی فیلم پنج ستاره در جشنواره به رقابت با دیگر بازیگران فیلم اولی به رقابت می پردازد. هر چند پنج ستاره اولین فیلم سینمایی افشارزاده محسوب می شود اما او در سال 78 با ساخت یک فیلم 30 دقیقه ای به نام «موریانه» برای اولین بارکارگردانی را تجربه کرد.



چهار سال بعد هم اولین فیلم بلندش را با نام «آغاز دوم» ساخت. سومین اثر افشارزاده داستان زندگی دانشجویی به نام مریم را روایت می کند که برای تامین هزینه تحصیلش در یک هتل پنج ستاره مشغول به کار می شود. به واسطه شغلش با آدم های مختلفی آشنا و درگیر روابطی تازه می شود. ظاهرا این فیلم چند اپیزود است که به یکدیگر مرتبط هستند برای همین هم چند بازیگر ثابت دارد اما بازیگران دیگر هر کدام در یک اپیزود بازی می کنند.

شهاب حسینی، همایون ارشادی، امید روحانی، بهناز جعفری، بهنوش بختیاری، سحر قریشی، شیرین بینا، لیلا بلوکات و دیبا زاهدی بازیگران پنج ستاره و امیر سماواتی تهیه کننده آن است. نام های بزرگی که در میان عوامل پنج ستاره به چشم می خورند دلیل دیگری هستند که انتظارها را از فیلم بالا می برد. نام های مثل کامبوزیا پرتوی که مشاور کارگردان و واروژ کریم مسیحی که تدوینگر آن است.